Het hitterecord in Nederland is officieel gebroken. Het wordt steeds warmer en de warmte wordt langer vastgehouden. Met met name in steden is deze trend goed merkbaar en de verstedelijking blijft toenemen. Niet alleen in Nederland, maar wereldwijd. Wat wordt er al gedaan om deze hittestress te voorkomen en wat kunnen we nog doen?
Onderzoek wijst uit dat de hitte in steden en andere door de mens ingerichte omgevingen vaak significant warmer zijn dan het omringende platteland. Vooral 's nachts blijft het langer warm. 's Avonds kan het verschil oplopen tot 12 °C. Hoge temperaturen kunnen een negatieve invloed hebben op het milieu en de levenskwaliteit van een gemeenschap. Denk hierbij aan de effecten op het energieverbruik, uitstoot en luchtvervuiling, maar ook de gevaren die watersystemen met zich meebrengen. Niet of minder functionerende watersystemen kunnnen weer extra warmtegerelateerd ongemak veroorzaken en gevaar voor de gezondheid van mens en dier betekenen. Wavin houdt zich bezig met het helpen van bestuurders, planners en ontwikkelaars om de uitdagingen van wateroverlast en hittestress te verminderen met solide water- en dus hitte gerelateerde - oplossingen.
Tip #1: Licht gekleurde gebouwen
We kennen allemaal het beeld van lichter gekleurde gebouwen in veel van onze vakantiebestemmingen. Hier is men gewend met lichte kleuren te werken in gebouwen. Lichtere gebouwen en daken absorberen tot 50% minder zonlicht en dus warmte. Veel van onze daken zijn van oudsher zwart. Niet gek, want de materialen die we gebruiken zijn bewezen waterdicht.
Tip #2: Groene daken
Tegenwoordig kiezen we echter steeds vaker voor groene daken, wat mooi oogt en goed past in het stadsbeeld van de toekomst. Het liefst gecombineerd met een slim watermanagement systeem dat regenwater gecontroleerd kan vasthouden, afvoeren en infiltreren. Dit is niet alleen mooi, gezond en verkoelend, maar het scheelt ook nog eens in de kosten van de airconditioners die voluit voor ons werken met deze hitterecords.
Tip #3: Bomen planten
Bomen zorgen voor schaduw, absorberen koolstofdioxide, geven zuurstof en frisse lucht af en zorgen voor een verkoelend effect. Bladverliezende bomen zijn ideaal voor stedelijke gebieden omdat ze het gebied in de zomer afkoelen en tijdens de winter geen warmte blokkeren. (Binnenkort volgt er meer over hoe we de bomen ook goed kunnen voeden en bewateren). Particulier is het niet altijd mogelijk om in elke stadstuin bomen te planten, maar elke beplante wand, dak, aangelegde border of grasstrook draagt uiteraard alweer bij aan het verminderen van de hittestress.
Tip #4: Asfalt verven
Zoals genoemd in tip #1 absorberen lichtere gebouwen en daken tot 50% minder zonlicht en dus warmte. Vandaar dat het niet vreemd is dat er getest wordt met het verven van complete asfalt wegen in steden. Los Angeles is hier een bekend voorbeeld van. Hoewel hier nog haken en ogen aan zitten, zijn er steden die hier naar kijken en is het onderzoek in volle gang. Ook mede vanwege de interessante impact op het verminderen van de benodigde straatverlichting met lichter gekleurde wegen. Op dit moment worden de asfalttemperaturen verlaagd door het sproeien met water of het strooien van zout. Een verlaging van de asfalt-temperaturen kan serieuze beschadiging van het wegdek voorkomen.
Tip #5: Groene parkeerplaatsen
Groene parkeerplaatsen maken gebruik van duurzame methoden om de effecten van het stedelijke hitte-eilandeffect te beperken. Meer in het bijzonder beschermt het tegen de verhoging van bestratingstemperaturen die op hun beurt verontreiniging door regenwater kunnen voorkomen.
Tip #6: Vloerverwarming voor verwarmen en koelen
Een airco of ventilator kan goed helpen. Maar ook vloerverwarmingsystemen die ook kunnen koelen zijn een oplossing. De verwarming- en koelingsystemen van Wavin bieden het hele jaar door een duurzame oplossing: gebouwen en huizen warm houden in de winter en ze koelen tijdens het hittegolfseizoen. Zo is het mogelijk om het binnenklimaat gemakkelijk te regelen zodat het comfortabel is en de hitte buiten gehouden wordt. En het is ook nog eens energiezuiniger.
Tip #7: Ventilatie
Overdag de ramen en deuren sluiten en de zon buiten houden. Maar wanneer de zon ondergaat, kunnen de ramen en deuren geopend worden kan de doorgaande wind naar binnen. Laat alle warme lucht vrij, die uw huis of gebouw heeft verzameld tijdens de warme uren overdag. Indien er geen reden tot twijfel over de luchtkwaliteit in uw stad of gebied is, laat dan de lucht goed circuleren! Het liefst door meerdere ramen open te zetten, waardoor een sterkere luchtdoorstroming tot stand komt. Het kan echt helpen om de binnentemperatuur te verlagen. Houdt op dit moment wel de waarschuwingen vanuit het RIVM voor de luchtkwaliteit in de gaten.
Tip #8: Hergebruik regenwater voor koeling
Het gebruik en hergebruik van regenwater in en om de stad is op dit moment een 'hot topic'. Ook via daken, zoals genoemd in tip #1 en #2. Het implementeren van bijvoorbeeld Q-Bic Plus infiltratiesystemen is een manier om het probleem van overtollig regenwater aan te pakken. Wat velen niet weten, is dat het systeem ook kan worden gebruikt voor het vasthouden en infiltreren van regenwater. Wanneer regenwater wordt vastgehouden, kan dat water op vele manieren worden hergebruikt tijdens droge periodes:
- Irrigatie van bomen, planten, gazons en andere groene gebieden
- Het spoelen van toiletten
- Het koelen van de stoep door er water op te sprenkelen
- Gebruik het op daken om gebouwen te koelen
Met name nu veel watermaatschappijen waarschuwen voor een beheerst gebruik van drinkwater, word hergebruik van water steeds belangrijker. Ook de oplossingen voor particulieren worden worden steeds meer zichtbaar en bereiken het grote publiek. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het aantal regentonnen of slimme tuinbewateringssystemen dat we in veel tuinen terugzien.
Tip #9: Beleid en voorschriften voor warmtebeperking
De EU-richtlijnen met betrekking tot het milieubeleid, zoals koolstofarme brandstofnormen en het gebruik van hernieuwbare energie, kunnen het probleem van stedenlijke hittestress aanzienlijk regelen (en verminderen). Met minder uitstoot kan het niveau van broeikasgassen in de atmosfeer worden verlaagd. Dit vermindert op zijn beurt de effecten van klimaatverandering en de opwarming van de aarde. Onderwijs en gemeenschapsbereik kunnen ook helpen ervoor te zorgen dat gemeenschappen bewust worden gemaakt van de economische en sociale voordelen van duurzame praktijken zoals het planten van bomen, ecodaken en bestrating. Ook kunnen digitale tools zoals de http://www.klimaatschadeschatter.nl/ een hulp zijn in het in kaart brengen van de risico's op het gebied van hittestress.
Tip #10: Persoonlijke tips
Blijf drinken! Er gaat niets boven de herstellende kracht van goed, schoon drinkwater. Blijf gehydrateerd tijdens de warme zomermaanden. En als u in de hitte van een zomermiddag de straten van de stad in moet gaan, neem dan altijd een fles water mee. Vergeet ook niet om een goede UV-bestendige zonnebrandcrème aan te brengen en een hoed of pet te dragen. Lopen op verhit wegdek tussen 11.00 en 15.00 uur kan veel zonschade veroorzaken. Beter nog, blijf binnen en vermijd waar mogelijk de zon helemaal. Een zonnesteek is iets wat we graag willen voorkomen!
