De Gemeente Zwolle over hemelwaterafvoer

In de rubriek De WetWeter vertelt Ronnie Walraven als deskundige over wet- en regelgeving die een rol speelt bij de Gemeente Zwolle. In dit geval kijken we naar de klimaatbestendige stad in combinatie met het beleid voor hemelwaterafvoer en infiltratie in de gemeente Zwolle. We zoomen hierbij concreet in op bergingseisen voor nieuwbouwprojecten. Welke wetten en regels gelden er, wat houden ze precies in en wat voor invloed hebben ze op een nieuwbouwproject?

Sinds 2007 werkt Ronnie Walraven als adviseur riolering bij de gemeente Zwolle. Van het opstellen van een rioolplan voor een industrieterrein, het meegeven van regels aan nieuwbouwprojecten en reconstructies tot het regelen van rioolaansluitingen: overal waar riool en water bij komt kijken, wordt zijn advies ingewonnen.

Focus op de klimaatbestendige stad

“Hevige neerslag en langdurige droogte kunnen verstrekkende gevolgen hebben voor het welzijn van mens en dier en de ontwikkeling van onze groene stad”, zo staat beschreven in het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) van de gemeente Zwolle (2016-2020). Daarom ligt de focus in dit plan – naast de rioleringszorg – op de klimaatbestendige stad. In deze blog vertel ik, als adviseur riolering bij gemeente Zwolle, wat voor regels dit met zich meebrengt op het gebied van hemelwaterafvoer en infiltratie, en wat dit onder meer betekent voor nieuwbouwprojecten in Zwolle.

‘Zo min mogelijk hemelwater naar de zuivering’
Ronnie Walraven , adviseur riolering bij de gemeente Zwolle

Het Gemeentelijk Rioleringsplan

De wettelijke basis van het Gemeentelijk rioleringsplan (GRP) wordt gevormd door de Wet milieubeheer (artikel 4.22). Ook speelt de Waterwet (artikel 3.5) een belangrijke rol. Met het GRP maakt de gemeente Zwolle het rioleringsbeleid transparant en laat zij zien hoe om te gaan met zorgplichten op het gebied van hemelwater, grondwater en afvalwater. Voor wat betreft hemelwater blijkt uit de Waterwet dat iedereen zelf verantwoordelijk is voor het hemelwater dat op zijn of haar perceel valt. Verdere hemelwaterverordeningen hebben we als gemeente bewust niet: het is de GRP die duidelijkheid moet verschaffen.

Schoon water infiltreren en vasthouden is duurzamer

Wanneer we kijken naar hemelwater, vinden wij als gemeente al jaren dat dit zo min mogelijk naar de zuivering moet. Het is duurzamer om regenwater te infiltreren en vast te houden in het gebied waar het is gevallen. Al in de jaren ’90 voerden wij daarom proeven uit met infiltratie. Daarnaast hebben we als gemeente vanuit het GRP ook de zorgplicht om hemelwater in te zamelen en te verwerken. Dus wanneer op locaties – bijvoorbeeld door onderkeldering of bodemverontreiniging – niet kan worden geïnfiltreerd, nemen wij de afvoer van hemelwater op ons. De aanvrager moet hiervoor wel een vergoeding betalen, zodat de gemeente elders in de stad extra infiltratie kan aanleggen.

Feiten & cijfers riolering Zwolle

De gemeente Zwolle beheert ongeveer:

724 kilometer vrijvervalriolering
165 kilometer drukleidingen/persleidingen
112 rioolgemalen
451 drukrioolgemalen
46.440 kolken

Bron: GRP Zwolle

Dit zijn de bergingseisen in de gemeente Zwolle

Steeds meer gemeenten in Nederland gaan aan de slag met infiltratie van hemelwater. De bergingseisen zijn overal verschillend; de bergingseis van Zwolle is vrij gemiddeld. In de gemeente Zwolle hanteren we voor nieuwbouwwoningen over het algemeen een bergingseis van 20 millimeter per vierkante meter aangesloten verhard oppervlak. Dit geldt voor nieuwe woningen in landelijke gebieden, nieuwe wijken én bestaande wijken. Wanneer onder de grond een gemengd rioolstelsel ligt, geldt deze bergingseis ook voor nieuwe bedrijfspanden.

Bewust lage bergingseisen op industrieterrein Hessenpoort

Voor nieuwe bedrijfspanden in gebieden met een (verbeterd) gescheiden rioolstelsel gelden andere regels: hier geldt een bergingseis van 4,5 millimeter, met overloop naar het hemelwaterriool of een nabijgelegen watergang. De theoretische inhoud van een verbeterd gescheiden stelsel hoort namelijk 4,5 millimeter te zijn. Daarnaast vang je met deze bergingseis al ongeveer 80 procent van de jaarlijkse neerslag af. Deze 4,5 millimeter geldt ook voor industrieterrein Hessenpoort: een groot terrein, met grote bedrijven en grote dakoppervlaktes. Het nieuwe distributiecentrum van de Wehkamp heeft bijvoorbeeld een dakoppervlak van 60.000 vierkante meter. Met een bergingseis van 20 millimeter betekent dat 1.200.000 liter berging. Dat is onredelijk om te eisen: de hele grond komt vol te liggen met infiltratiekratten, terwijl hier overloop naar een regenwaterriool of watergang mogelijk is.

De Omgevingswet gaat verandering brengen

Afhankelijk van rioolstelsels en watergangen is er dus zeker sprake van maatwerk in de gemeente Zwolle. Met de nieuwe Omgevingswet kunnen alle gemeentes in Nederland dergelijk maatwerk straks beter vastleggen. Wanneer in een bepaalde wijk bijvoorbeeld wateroverlast is, kunnen we in de omgevingsvisie vaststellen welke regels gelden voor dat gebied. Overigens komt het GRP dan te vervallen als verplicht planfiguur. Als adviseur riolering ben ik benieuwd hoe dit gaat verlopen. In de gemeente moeten we nauwkeurig kijken naar wat we in zo’n omgevingsvisie meenemen, zodat niets tussen wal en schip valt.

Meer informatie of contact?

Meer weten over stedelijk regenwaterbeheer en toekomstbestendige rioleringen? Wilt u direct doorpraten over dit onderwerp of de gebruikte oplossingen in Zwolle? Neem contact op met een van onze adviseurs of accountmanagers,