Het belang van stedelijk groen – geef bomen de ruimte

hoe komen we er zo snel mogelijk van af? De stijgende temperaturen maken dit probleem nog urgenter: de oncomfortabele leefomstandigheden in de steden waarin we leven, zullen erdoor toenemen. Extreme weersomstandigheden volgen elkaar in hoog tempo op, met hevigere buien en soms zelfs overstromingen als gevolg, met daartussen lange warme en droge perioden. Steden hebben meer dan ooit moeite om extreme hoeveelheden regenwater te verwerken. 

Als expert in (regen)watermanagement zijn we er trots op dat we slimme oplossingen vinden om deze problemen aan te pakken, en vaker wel dan niet lossen we problemen op door meerdere oplossingen voor andere problemen met elkaar te verbinden tot één. Het oplossen van problemen met regenwaterafvoer en tegelijkertijd bijdragen aan het creëren van meer afkoelingsplekken, zuurstof en het toevoegen van karakter aan grijze steden is een interessante uitdaging. We moeten oplossingen met elkaar verbinden en combineren om problemen op te lossen, meer in het bijzonder: we moeten de perceptie die steden hebben als het gaat om regenwater helpen veranderen als we echt toekomstbestendige steden willen bouwen. In plaats van regenwater te behandelen als gevaarlijk, wat het kan zijn, moeten we kijken naar de voordelen van water. Simpel gezegd, beter blauw (regenwater) beheer leidt tot beter groen beheer, wat enorm helpt bij het koel en leefbaar houden van onze grijze (stedelijke) omgeving.
Het onlangs gepubliceerde rapport "Circular Water Cities" van het World Economic Forum is lezenswaardig over hoe steden het hergebruik van water en afvalwaterbronnen kunnen optimaliseren.

Water als opportuniteit

Een van de belangrijkste redenen waarom steden niet in staat zijn grote hoeveelheden regenwater te verwerken, is dat ze er nog niet op berekend zijn. Onze straten en wegen zijn niet allemaal in staat of uitgerust om de huidige regenval te absorberen. Dat verklaart waarom de standaardperceptie van steden is om het water kwijt te raken. Maar die perceptie verschuift meer en meer naar het idee dat water ook kan worden gebruikt om steden te koelen. Hetzij via het terugbrengen naar oppervlaktewater zoals meren en vijvers, maar ook om bomen water te geven. Want, wat als we je vertellen dat bomen een grote bijdrage kunnen leveren aan het afkoelen van een stad?
Bij Wavin zien we water als een kans, een waardevolle bron, in plaats van een bedreiging voor stedelijke gebieden. Daarom vroegen we ons af: hoe kunnen we gebruik maken van deze grote hoeveelheden regenwater op een manier dat we het kunnen koppelen aan bomen in een stedelijke omgeving? Een zogenaamde gesloten kringloop, waar een positief versterkend evenwicht voor water en stad aanwezig is natuurlijk met de hulp van onze beste vriend: bomen.

Bomen zijn van vitaal belang

Bomen spelen een vitale rol in ons leven. Ze voorzien ons van zuurstof, slaan CO2 op, brengen ons schaduw, en: ze maken ons gelukkig. We hebben bomen nodig, niet alleen in beboste gebieden, op het platteland of in onze achtertuin, maar ook op de plaatsen waar steeds meer mensen opeengepakt zitten, zoals in steden. En dat komt omdat bomen natuurlijke probleemoplossers zijn. Door zuurstof en schaduw te bieden kunnen ze hittestress gemakkelijk bestrijden, als we ze een handje helpen bij hun groei. Grotere en gezondere bomen kunnen helpen steden toekomstbestendig te maken door als een natuurlijke airconditioning te fungeren. Een volgroeide boom kan ongeveer 150 kilo CO2 per jaar absorberen. Als je erover nadenkt, en als we Londen als voorbeeld nemen, vinden we dat de koolstofopslag in de binnenstad van Londen gelijk staat aan een half miljoen ton die bomen kunnen opnemen, wat neerkomt op 30 miljoen pond die zou moeten worden betaald voor dezelfde hoeveelheid Co2-opslag. 

Gebrek aan ruimte

De oplossing om klimaatverandering en hittestress tegen te gaan lijkt dus eenvoudig: bomen planten in steden. Dat moeten we zeker doen, maar er is één groot knelpunt: ruimte. Zo veel vrijheid en ruimte als bomen hebben in bossen en andere groene gebieden, zo moeilijk hebben ze het in stedelijke omgevingen. Vooral in drukke stadscentra. Bomen hebben ruimte nodig om te groeien, boven én onder de grond. Maar de bestaande infrastructuur en de noodzaak om steeds nieuwe huizen te bouwen voor de groeiende bevolking laten dat niet toe.

Bij Wavin hebben we daar een oplossing voor gevonden: Wavin TreeTank®. Een systeem dat bestaat uit modulaire Q-Biq Plus units die worden geïnstalleerd rond een leegte waar de boom zal worden geplaatst.
Nadat de boom is geplant, wordt deze verankerd en wordt er leidingwerk geïnstalleerd voor irrigatie en ventilatie. Het Wavin TreeTank® systeem voorziet de wortels van water en toegang voor lucht voedingsstoffen.
Hierdoor krijgen de wortels de ruimte die ze nodig hebben om te groeien en zich te vertakken.
Tegelijkertijd werkt het systeem als een barrière tegen de wortels die schade veroorzaken op het maaiveld, zoals trottoirs en het leidingwerk. In deze korte video wordt de werking van de TreeTank® goed uitgelegd.

Samen maken we steden klaar voor de toekomst

Gelukkig zien we dat landschapsarchitecten en stadsbestuurders zich realiseren hoeveel goed groen kan doen voor een stad. Steeds meer stadsplanners zien het belang in van investeren in duurzame ontwikkeling.
Ook de Verenigde Naties dagen steden uit om meer bomen in steden te laten groeien met hun 'trees in cities challenge' waarin zij streven naar lokale actie om stedelijke autoriteiten te helpen bij het beheersen van oppervlaktewater, het verminderen van de behoefte aan airconditioning en meer in hun steden. Ook Scandinavische en met name Deense steden zijn volop in beweging. Het bladerdak - het percentage bomen - in een stadsmilieu is een belangrijke pijler voor deze stadsbesturen omdat zij begrijpen hoeveel meer goed gegroeide bomen kunnen doen voor een stad met betrekking tot hittestress en andere klimaatkwesties. Tegen 2030 wil de stad Londen 10% meer groen hebben, en Brussel streeft naar 17%. De Franse regering heeft wetgeving aangenomen die vereist dat het bladerdak in de steden boven een bepaald percentage ligt, en de burgemeester van de hoofdstad van het land heeft de aanleg van een stadsbos in Parijs tot topprioriteit gemaakt. Als we toekomstbestendige steden willen bouwen, is de verschuiving naar een groenere omgeving onvermijdelijk. We zijn dan ook blij te zien dat het tij keert en dat steeds meer steden openstaan voor verandering. Wavin zet zich in voor de stedelijke groenbeweging en werkt samen met steden en gemeenten in heel Europa om bomen te planten. Zoals in de stad Hasselt, in België.
Onze Wavin TreeTank® maakte het mogelijk voor de gemeente om 86 grote bomen te planten in de wijk Quartier Bleu. Tot nu toe is er 2500 kubieke meter materiaal voor de boombakken geleverd en gemonteerd. Na deze pilot case hebben we in 2019 onze activiteiten opgeschaald met tot nu toe 11 projecten in heel Europa (Duitsland, Nederland, Denemarken en Ierland).

Sociale waarde

Naast de omgang met regenwater, energiereductie en klimaatbeheersing, is er een impactvol - en mogelijk heel verrassend - neveneffect dat niet over het hoofd gezien mag worden als het om bomen gaat. Wim Vandecauter, Business Development Manager bij Wavin: "Bomen zorgen voor een stijging van de huizenprijzen van 5 tot 18%. Dat kun je financieel bekijken, maar het geeft ook het sociale karakter van een boom aan. Bomen zijn luchtfilters, zorgen voor schaduw en last but not least: mensen vinden het prachtig om een volgroeide boom in de buurt van een huis te zien."

Simpel gezegd: mensen houden van bomen. Dus laten we ze wat liefde teruggeven. Investeren in een groenere omgeving leidt tot een mooiere plek om je thuis te noemen: een toekomstbestendige stad.