Net als voorgaande pandemieën heeft ook COVID-19 ons veel geleerd. Onder meer hoezeer de wereld met elkaar verbonden is en dat we van elkaar afhankelijk zijn. Ook werden verstoorde bevoorradingsketens en groeiende schaarste zichtbaar. Hierdoor is het belang van waarden als circulariteit en veerkracht - twee dingen die eerder wel eens over het hoofd werden gezien - gegroeid.
Afgelopen periode heeft duidelijk gemaakt dat we steden moeten reorganiseren om ze leefbaar te houden. Hiervoor is het belangrijk dat we lokale en circulaire manieren van leven omarmen. Veerkracht en duurzaamheid staan hierbij centraal.
‘Vooral voor water - een essentieel onderdeel van onze beschaving - moet lokaal en circulair gebruik centraal komen te staan. Het is de hoogste tijd dat we watersystemen gaan reorganiseren’, vertelt Geertjo van Dijk, expert bij Wavin op het gebied van stedelijke weerbaarheid.
Omgang met water
De manier waarop we tegenwoordig met water omgaan is inefficiënt en niet duurzaam. Zodra het onze steden binnenkomt, of dat nu oppervlaktewater, grondwater of regenwater is, proberen we het zo snel mogelijk weer kwijt te raken. ‘We behandelen water lineair - van bron tot gebruik tot afvoer - in plaats van circulair. Als we water circulair gaan gebruiken, kunnen we steden toekomstbestendig maken en de leefbaarheid verlengen’.
Het huidige ontwerp van gecentraliseerde stedelijke nutsvoorzieningen, zoals drinkwater, is gebaseerd op 19e-eeuwse technologische principes. Deze werden toegepast in een tijd waarin de vraag relatief kleiner was en waarin de gedachte heerste dat water in overvloed was. In de dichtbevolkte wereld van nu, die wordt geteisterd door klimaatverandering, is water echter schaars geworden. Dit betekent dat we anders moeten nadenken over stedelijk waterbeheer. Met het oog op het heden en de toekomst.
Circulariteit
Het is belangrijk dat we systemen in de stedelijke watercyclus niet als afzonderlijk en onafhankelijk van elkaar zien, maar deze juist met elkaar verbinden en lokaal beheren. ‘Het is mogelijk om circulaire en gecontroleerde watercycli te creëren rond gebouwen, buurten en zelfs steden. Circulariteit betekent dat water wordt hergebruikt in plaats van eenmalig wordt gebruikt. Van afvalwater tot regenwater tot kraanwater,’ legt Geertjo uit.
In deze geest kunnen we naar onze steden kijken als gigantische faciliteiten om water op te vangen. Als neerslag onregelmatig valt zijn steden voorbereid om water op te vangen waar en wanneer het valt, bijvoorbeeld op daken en straten. Zo voorkomen we duur transport van schoon water elders.
Elke druppel telt
Met gedecentraliseerd waterbeheer wordt water dichter bij de bron verspreid en de lozing aan de oppervlakte tot een minimum beperkt. Dit zorgt voor meer flexibiliteit en minder verspilling. Het vermindert de kosten van infrastructuur, vergroot de veerkracht en helpt zowel mens als milieu.
Lokaal waterbeheer - en ervoor zorgen dat elke druppel telt - wordt steeds belangrijker omdat klimaatverandering de watervoorziening instabieler maakt. We hebben nieuwe manieren nodig om het waterbeheer toekomstbestendig te maken.
Met decentralisatie kan water worden gereinigd of gefilterd en worden opgeslagen. Dit is belangrijk omdat regendagen zeldzamer en intensiever worden. Opgeslagen water kan worden hergebruikt om de plaatselijke vegetatie te besproeien - wat tegelijkertijd de lucht afkoelt en zuivert - of om steden af te koelen tijdens hete en droge periodes. Zware regenval kan op deze manier weer langzaam in de grond terug sijpelen. Hiermee wordt het grondwater tijdens hete en droge periodes aangevuld en kunnen overstromingen tijdens heftige regenval worden voorkomen.
De oplossingen van de toekomst
‘Wavin werkt al op kleinere schaal aan gedecentraliseerd waterbeheer met haar innovatieve StormHarvester technologie,’ vertelt Geertjo. Deze technologie vangt regenwater op zodat het daarna op verschillende manieren weer gebruikt kan worden. Het opgevangen water kan worden hergebruikt of teruggevoerd naar de bodem, afhankelijk van wat er nodig is en hoeveel water er naar verwachting beschikbaar zal zijn (wat StormHarvester continu meet).
Een voorbeeld: Kopenhagen heeft lokaal waterbeheer al ingevoerd. Grotendeels als reactie op steeds zwaardere regenval en de stijgende zeespiegel. De stad bouwt hiervoor Cloudbursts: groene en biodiverse plekken die dienen als levendige recreatiegebieden bij droog weer en als wateropvangplaatsen bij nat weer. Het regenwater dat bij stormen wordt opgevangen, kan elders worden opgeslagen of uit de stad worden afgevoerd. Kopenhagen overweegt de Cloudbursts uit te breiden naar honderden plekken om zich voor te bereiden op een warmere toekomst.
COVID heeft onderstreept dat essentiële goederen en diensten gebukt gaan onder ongelijkheid en verspilling. Wat het stedelijk waterbeheer betreft, komt veel van deze verspilling voort uit een verouderde visie op water. Naarmate steden steeds meer de belangrijkste organiserende organen van de beschaving worden, moeten zij ervoor zorgen dat hun inwoners beschikking hebben tot schoon water. Of het weer nu nat of droog is.
Geertjo vat samen: ‘Om deze visie te realiseren moeten lokale, circulaire waternetwerken gebouwd worden waarbij prioriteit wordt gegeven aan duurzaamheid en veerkracht. Dit zal ervoor zorgen dat ondanks de steeds moeilijkere maatschappelijke omstandigheden - van pandemieën tot extreme weersomstandigheden - schoon water altijd betrouwbaar en beschikbaar zal zijn voor elke stadsbewoner over de hele wereld’.
Wil jij weten wat we voor je kunnen betekenen op het gebied van watermanagement? Neem dan contact met ons op.
