Gedwongen door klimaatverandering zijn gemeentes in Nederland druk bezig hun systemen rondom het bergen en infiltreren van regenwater te verbeteren. Op zich al uitdagend genoeg, maar in Heemskerk geldt nog een extra factor om rekening mee te houden. Door de hoge grondwaterstand in de gemeente moet het bergen en infiltreren vlak onder de oppervlakte plaatsvinden en komen de meeste systemen niet in aanmerking. Samen met Wavin kwam de gemeente tot een nieuw ontwikkelde, inventieve oplossing. De Maerten van Heemskerckstraat is de eerste straat in Heemskerk waar het nieuwe concept wordt toegepast.
Bestaande systemen
Door klimaatverandering hebben we steeds vaker te maken met hevige neerslag, langdurige droogte en extreme hitte. Het bergen van regenwater in de bodem, op de plek waar de regen valt, is een van de manieren om hier beter mee om te gaan. In Heemskerk maakt men gebruik van een stenen fundering onder de weg, waar het water in holle ruimtes wordt vastgehouden voordat het vertraagd de grond in zakt. Om het water in dat hardstenen pakket te laten terechtkomen, is een infiltratiesysteem nodig. Bestaande systemen blijken echter gevoelig voor vervuiling en kunnen nauwelijks worden gereinigd.
Jacco de Wit, specialist Riolering en Water bij gemeente Heemskerk, legt uit hoe dat zit: ‘We maken op veel plekken in de gemeente gebruik van kunststof funderingsvervangers die infiltreren. Die worden in een doek gewikkeld, om te voorkomen dat er steentjes in de kratten komen. Maar de doeken slaan dicht door vuil. We hebben een aantal doeken opengesneden om dit nader te onderzoeken. Toen bleek dat niet alleen zandkorrels, maar ook zaden van planten en bomen het doek ‘vervuilden’. Aan de binnenkant van de doeken waren talloze worteltjes gegroeid.
In aanraking met het water kregen ze voldoende kiemkracht en de doeken bleken als prima kweekbodem te fungeren.’
Een nieuwe infiltratiebuis
Tijd om op zoek te gaan naar een andere oplossing. Jacco: ‘Het idee dat we hadden was om kolken te combineren met sterke, geperforeerde infiltratiebuizen. Maar zo’n systeem bestond nog niet. Daarbij zijn dit dunne buizen, die je zo met de hand fijnknijpt. Niet geschikt dus om vlak onder de weg te leggen. We hebben dit vraagstuk neergelegd bij Ernst Klaver, adviseur duurzaam waterbeheer van Wavin. Kunnen jullie een sterke infiltratiebuis maken, waar vrachtwagens overheen kunnen rijden?
We dachten zelf aan een PE-buis, maar dan van 100% gerecycled materiaal.’
Tegra kolk en Wavin Core
Wavin ging meteen met het idee aan de slag en maakte een testopstelling in het laboratorium. De gemeente liet zelfs een halve kuub hardsteen bezorgen, zodat de tests met de daadwerkelijke materialen konden worden uitgevoerd. Ook de beperkt beschikbare diepte werd nauwkeurig nagebootst. De resultaten waren meteen heel goed en bovendien verliep de samenwerking prettig, vertelt Jacco: ‘De communicatie met Wavin gaat heel makkelijk. Met korte lijntjes, iedereen is altijd bereikbaar via mail en telefoon. Er wordt prettig meegedacht, Ik heb echt het gevoel dat we dit product samen gemaakt hebben.’De Tegra kolken van Wavin maken ook deel uit van het nieuwe systeem: ‘Een mooi product, met een grote zandvang en een groot zelfreinigend filter,’ vertelt Jacco enthousiast. De Tegra kolk vormde zelfs de aanleiding om voor dit project contact te zoeken met Wavin: ‘We wilden graag met de Tegra kolk werken, omdat we er zo over te spreken zijn. Het voelde daarom logisch om Wavin ook voor de rest van het systeem in te schakelen.’
De Tegra kolken worden nu gecombineerd met een geperforeerde PE-buis die speciaal voor dit project werd ontwikkeld. De buis is tot Wavin Core gedoopt, de naam verwijst naar ‘CO2 reduction’. De Wavin Core is gemaakt van 100% gerecycled materiaal en kan gemakkelijk worden schoongespoten. De buis bevat gleuven waar het water uit stroomt, het stenen pakket in. De kans is nu veel kleiner, maar mocht het systeem in de toekomst ooit verstopt raken, dan is hier al een extra voorziening voor aangebracht, vertelt Jacco: ‘In dat geval kunnen we water rechtstreeks afvoeren naar de infiltratieput. Deze zit standaard dicht, maar als er problemen ontstaan is dat de noodafvoer.’
"Ik heb echt het gevoel dat we dit product samen met Wavin ontwikkeld hebben."Jacco de Wit , Specialist Riolering en Water bij gemeente Heemskerk
Klimaatbestendig, duurzaam en sterk
Het nieuwe systeem is een ideale oplossing, vertelt Jacco: ‘Het is klimaatbestendig, duurzaam en sterk. De natuurlijke situatie wordt nagebootst. Het water stroomt langzaam de grond in en vult het grondwater aan. Dit is het meest ideale scenario en wordt in Heemskerk dan ook de nieuwe standaard.’ Ook andere gemeenten hebben al interesse getoond.
Toch betekent het niet dat er geen uitdagingen meer zijn als het gaat om regenwaterafvoer. Jacco: ‘De kolk en de leidingen van Wavin zijn duurzaam, maar het steenachtig materiaal wordt nog uit Belgische bergen weggehaald. Daar zit nog ruimte voor verbetering, en daar zijn we nu mee bezig. Ook voeren we het water nog steeds relatief snel af. Het liefst zouden we het nog wat langer vasthouden, om te gebruiken met droogte.’ Daarnaast is het een belangrijke uitdaging om meer aandacht te genereren voor het probleem van hittestress en verdroging: ‘Een dichtgetegelde straat of tuin kan heel praktisch zijn, maar het is niet goed voor de waterhuishouding in de stad. Het zorgt ervoor dat het nog warmer wordt en dat de bodem verdroogt. Het is cruciaal om mensen daar bewust van te maken’.
