Lepsza wydajność budynku – wywiad z architektem Duzanem Doepel z DoepelStrijkers

Co tak naprawdę oznacza termin „lepsza wydajność budynku? W przypadku Wavin oznacza to efektywny proces budowy poprzez modelowanie BIM (Modelowanie Informacji o Budynku) i zastosowanie prefabrykatów. Ponadto zwiększamy komfort dzięki energooszczędnemu ogrzewaniu, chłodzeniu, wentylacji i redukcji hałasu. Spełniamy potrzebę tworzenia zdrowszych, bardziej wydajnych budynków, kształtujących nasz sposób życia, pracy i spędzania czasu wolnego. Na tym właśnie polega zrównoważony rozwój. Obecnie bardziej niż kiedykolwiek wcześniej rola architektów w zapewnianiu innowacyjnych, przyszłościowych rozwiązań budowlanych we współpracy z podobnie zorientowanymi firmami stanowi krok naprzód. Architekci tacy jak Duzan Doepel i jego firma DoepelStrijkers doskonale to rozumieją. Jego zespół nowatorskich architektów projektuje otoczenie wspierające odporność, zdrowie i dobrostan ludzi, jednocześnie zapewniając wartość poprzez analizę kosztu cyklu życia w celu zmniejszenia zużycia energii i emisji dwutlenku węgla.

Duzan Doepel – projektowanie budynków zorientowane na innowacje na rzecz zdrowej i zrównoważonej przyszłości

Nie ma uniwersalnego rozwiązania, które pozwoliłoby na poprawę wydajności budynku. Architekt Duzan Doepel, współzałożyciel firmy DoepelStrijkers (z siedzibą w Rotterdamie w Holandii), rozumie, że każdy budynek oferuje wyjątkowy zestaw możliwości, ale również ograniczeń. Efektywność energetyczna stanowi logiczny punkt wyjścia i kluczowy element w wysiłkach zmierzających do odwrócenia skutków zmian klimatycznych.

Duzan, urodzony i wychowany w RPA, a obecnie mieszkający w Holandii, był pod wrażeniem tego, co nazywa oryginalnym, liberalnym i otwartym „holenderskim podejściem” – ciągłego dążenia do przekraczania granic własnych profesji. W tym przypadku chodzi o architekturę.

Nowe podejście do budownictwa

Duzan mówi o nowym podejściu do budownictwa: ma być neutralne w kwestii emisji CO2, zapewniać ponowne wykorzystanie surowców i odporność na zmiany klimatu. Pytany o rolę architektury w nowym podejściu do budownictwa, wspomina o naszych poprzednich kryzysach i o tym, jak historia często się powtarza. Duzan mówi: „Kryzys zawsze zmusza nas do zmiany sposobu myślenia. Weźmy jako przykład kryzys naftowy z 1973 roku. Architekci zaapelowali o bardziej zrównoważony sposób pracy, a skutkiem tego była pierwsza fala zrównoważonej architektury, wykorzystującej lokalne źródła surowców i badania zmian klimatycznych (projekt bioklimatyczny). Architektura może przyczynić się do rozwoju społeczno-gospodarczego; nasze zadanie nie polega po prostu na tworzeniu czegoś pięknego. Jesteśmy tutaj, aby wywrzeć wpływ. Szybko przechodzimy do okresu 2007-2012 i do kolejnego kryzysu. Skutkował on wezwaniem do ponownego wykorzystywania zasobów, dostosowania się do zmian klimatu itd. Ponownie te same kwestie, tylko w nowym opakowaniu”. Zobaczcie, co się dzieje obecnie, kiedy zbliża się kolejny kryzys.

Miasto jako maszyna klimatyczna

Adaptacja do klimatu nie jest w architekturze czymś nowym. Od dłuższego czasu rozwijamy miasta i wsie dostosowane do lokalnego klimatu. Na przykład w Grecji, gdzie wąskie ulice, białe domy oraz brak okien (lub małe okna) mają na celu zapewnienie chłodu w letnie dni. Nazywamy to morfologią miasta – badanie genezy i transformacji miast i wsi na przestrzeni czasu. Według Duzana „jako projektanci w pewnym sensie zatraciliśmy tę umiejętność”. Obecnie projektujemy budynki, w których temperatura wewnętrzna wynosi zawsze 21 stopni Celsjusza. Niestety osiągamy to dzięki technologii, a nie poprzez projektowanie”. Ponadto zabudowa miejska staje się coraz gęstsza. Dodanie dodatkowego piętra w budynku wpływa na jego mikroklimat. Sadzenie drzew również ma swój wpływ. Kluczowe znaczenie ma inteligentna ingerencja w mikroklimat miasta, w której musimy zrozumieć, jak duże znaczenie mają budynki. Władze miasta powinny odgrywać tutaj wiodącą rolę – nie tylko w odniesieniu do przestrzeni publicznej, ale również do budynków prywatnych. Na przykład w Rotterdamie władze miasta pracują nad wielofunkcyjnymi zielonymi dachami zapewniającymi synergiczne współdziałanie między interesem publicznym a prywatnymi w celu stworzenia dachów spełniających cztery kluczowe kwestie zrównoważonego rozwoju: bioróżnorodność i stres cieplny (kolor zielony), retencja wody (kolor niebieski), wytwarzanie energii (kolor czerwony) oraz wielofunkcyjne wykorzystanie (kolor fioletowy).

Ekonomia jutra

Rotterdam zawsze był liderem w dziedzinie architektury i innowacji. Według magazynu Metropolis jest jednym z najlepszych miast świata pod względem warunków życia, pracy i spędzania czasu wolnego. Holenderski Windwheel jest budynkiem należącym do kategorii „ekonomii jutra”. Pomysł zrodził się w barze, gdzie Duzan i Johan Mellegers, były dyrektor Kinderdijk, rozmawiali o stworzeniu nowej zrównoważonej atrakcji turystycznej w Rotterdamie. Omawiali koncepcję połączenia londyńskiego London Eye z wiatrakiem przyszłości.

W ten sposób powstał projekt innowacyjnego budynku. Tak naprawdę to innowacje kształtowały projekt budynku. Windwheel został zoptymalizowany pod kątem odbierania (i magazynowania) energii z wiatru i słońca. To pionowy park słoneczny i farma wiatrowa, stąd jego kształt. Posiada również system obiegu wody: wychwytuje wodę deszczową i wykorzystuje ją do podlewania roślin i spłukiwania toalet. Odbiera ciepło, składniki odżywcze i fosforany z wody ściekowej. Na każdym poziomie integrujemy zielone podejście w inteligentnej powłoce – strefie energii biernej – co umożliwia naturalną wentylację budynku.

W procesie projektowania wykorzystaliśmy pomysły, do których realizacji nie było jeszcze dostępnej technologii. Tak więc po utworzeniu Windwheel Corporation (DoepelStrijkers, Meysters i Bloc), rozwinęliśmy własną platformę innowacyjną, a w ramach współpracy z 33 dostawcami, zbudowaliśmy model pokoju hotelowego Windwheel.

Budynek jako usługa

Zaczęliśmy też poważnie myśleć o ponownym wykorzystaniu zasobów. W jaki sposób moglibyśmy przekształcić ten budynek w system modułowy, który byłby powtarzalny w innych miastach w celu zaspokojenia innych potrzeb? Większość pomieszczeń w budynku wymagała modułowego i adaptacyjnego charakteru. W końcu wszystko sprowadzało się do radykalnego ponownego przemyślenia sposobu, w jaki wznosimy budynki. Należało spojrzeć na budynek jak na zbiór usług. Nazwaliśmy ten model: Budynek jako usługa. Każda jego warstwa zostaje rozdzielona i jest traktowana jako komponent. Każda warstwa może być postrzegana jako zbiór usług. Na przykład mamy umowę z dostawcą paneli słonecznych na wykonanie naszej elewacji. Dostawca pozostaje właścicielem paneli i gwarantuje pewną charakterystykę energetyczną. Taka współpraca jest bardzo ciekawa. Ponadto kolejny dostawca zapewnia elastyczne podłogi, umożliwiające nam przeniesienie każdego modułu (np. toalety) w dowolne miejsce. Dzięki temu budynek można dostosować, co jest warunkiem wstępnym gospodarki o obiegu zamkniętym. Wraz z elastyczną strukturą budynek jest w pełni modułowy i adaptacyjny. Mieszkania mogą zmienić się w pokoje hotelowe i tak dalej. Takie podejście nasunęło autorom artykułu prasowego następujący tytuł: W przyszłości będziemy mieszkać w budynku opartym na systemie umów o świadczenie usług.

Łączenie innowacyjnych przedsiębiorstw

Zespół Duzana, a także podobne firmy, np. Wavin, stawiają czoła tym samym wyzwaniom: odporności na zmiany klimatu, zrównoważonemu rozwojowi, urbanizacji i wymaganiom w zakresie energii. Połączenie sił w celu złagodzenia tych wyzwań przyniesie korzyści wszystkim stronom. Holenderskie firmy doskonale wiedzą, na czym polega współpraca, wyjaśnia Duzan. A ponowne wykorzystanie zasobów to temat, w jakim firmy mogą rozwijać się i odnosić sukces. Innowacyjna platforma, jaką jest fundacja Dutch Windwheel Innovation stanowi wyjątek w branży. Inicjatywy przychodzą głównie z Brukseli (z Unii). Są to programy stymulujące transformację energetyczną, gospodarkę o obiegu zamkniętym i budynki z materiałów pochodzenia biologicznego – np. program „Horyzont 2020”. Jednakże firmy komercyjne bardzo dobrze znają się na swojej działalności. Są innowacyjne i zorientowane na rozwiązania. Dzięki temu architektom doskonale się z nimi współpracuje.

Duzan postrzega swoją firmę jako inicjatora lub prowokatora. Architekci mają obecnie mniejszą kontrolę nad procesem budowy niż piętnaście czy dwadzieścia lat temu. Po drodze napotyka się wielu różnych kierowników, co sprawia, że zapewnianie jakości jest bardzo frustrujące. Tworzenie własnych projektów jest sposobem na ominięcie takiego stanu rzeczy.

Jednym z projektów Duzana była konstrukcja i budowa instalacji Watershed (obejmującej 2400 rur z PCV pochodzącego z recyklingu, co stanowi podstawę działalności firmy Wavin). Był to zabawny i interaktywny sposób pokazania czegoś, co w rzeczywistości stanowi poważny problem społeczny. Pokazanie, w jaki sposób miasta radzą sobie ze skutkami zmian klimatycznych, stanowi cel. Poprzez zbieranie wody deszczowej, jej przetrzymanie i powolne uwalnianie po ulewie, zmniejsza się ciśnienie w kanalizacji, co skutkuje ograniczeniem przepływu ścieków do czystych systemów wodnych. W ten sposób firma Wavin i jej klienci mogą i powinni pokazywać swoje rozwiązania: pokazywać, zmieniać i wykorzystywać przestrzeń publiczną i nie ukrywać jej pod ziemią ani za ścianami. Na przykład, jeśli potrzebujesz większej wydajności drenażowej, aby poradzić sobie ze zwiększoną ilością wody deszczowej, możesz zmienić przestrzeń publiczną, budując plac wodny (taki jak w Rotterdamie), zamiast zwiększać średnicę rur kanalizacyjnych ułożonych pod ziemią. Dzięki temu miasto zyskuje także na jakości.

Budynek – ikona innowacji

Konkluzja jest taka, że lepsza wydajność budynków nie może mieć miejsca bez innowacji. Innowacyjne pomysły. Innowacyjni ludzie: architekci, partnerzy, sojusznicy i interesariusze.  Kiedy firmy architektoniczne o perspektywicznym podejściu, takie jak DoepelStrijkers i Wavin, współpracują na rzecz lepszej, bardziej zrównoważonej przyszłości w projektowaniu budynków... dzieją się dobre rzeczy. Miasta i społeczności korzystają z budynków, które są przyszłościowe i poprawiają ich codzienne życie.