Miasta bez powodzi

Koncepcja miasta-gąbki stała się bardzo popularna w Chinach – kraju, w którym częstotliwość występowania powodzi w miastach wzrosła ponaddwukrotnie. Według Kongjiana Yu, dziekana Wydziału Architektury i Krajobrazu na Uniwersytecie Pekińskim: „miasto- -gąbka to takie miasto, które jest w stanie zatrzymać, oczyścić i rozsączyć wodę w sposób naturalny – z wykorzystaniem metody ekologicznej”. Zamiast odprowadzać wodę deszczową, miasto- -gąbka zatrzymuje ją w swoich granicach do użytku własnego: nawadniania ogrodów i terenów zielonych w mieście, napełniania wykorzystanych stref wodonośnych (aquiferów), wymiany lub uzupełnienia wody wykorzystywanej do spłukiwania toalet oraz przetwarzania wody deszczowej, tak aby była wystarczająco czysta i nadawała się do picia. Spółka Arcadis, która jednocześnie jest jednym ze strategicznych klientów MEP spółki Wavin, została głównym konsultantem chińskiego projektu miasta-gąbki w Wuhanie. To pierwsze z 16 miast, które mają w pełni testować inicjatywę prowadzoną przez chiński rząd. Świat będzie obserwował rozwój tego projektu i czekał na efekty nowego podejścia do zarządzania wodami opadowymi. 

Zielone dachy pokryte roślinnością w naturalny sposób pochłaniają wodę deszczową i pomagają chronić miasto przed powodzią. Stały się bardzo popularne w Europie. Jeśli chodzi o gospodarowanie wodą, to korzyści wydają się oczywiste: właściciel budynku zyskuje sposób na zarządzanie wodami opadowymi, a społeczność – rozwiązanie, które redukuje odpływ wody deszczowej i zapewnia zielone miejsce odpoczynku. Ponadto ogrody na dachach zapobiegają przepełnieniu kanalizacji deszczowej, neutralizują skutki kwaśnych deszczy i usuwają azot z wody deszczowej. 

Tarasy zalewowe pokrywały niegdyś olbrzymie połacie terenów wzdłuż europejskich rzek. Jednak z uwagi na niekontrolowany rozrost miast – ich obszar zmniejszył się o ponad połowę. Obecnie prowadzone są działania zmierzające w kierunku przywrócenia tarasów zalewowych, ponieważ odgrywają one istotną rolę w ochronie przeciwpowodziowej, zarządzaniu zasobami wodnymi i ochronie przyrody. Zasadniczo tarasy zalewowe zatrzymują i wchłaniają wodę, chroniąc w ten sposób miasta przed skutkami intensywnych opadów deszczu. 

Aby poprawić system zarządzania zasobami wodnymi i chronić kanalizację przed uszkodzeniem, miasta doskonalą swoje podziemne systemy rurowe i odwadniające, wydzielając kanalizację deszczową z kanalizacji ogólnospławnej. Takie wydzielenie umożliwia prawidłowe funkcjonowanie oczyszczalni ścieków, bez nadmiernego obciążania ich dużą i nieregularną ilością wód opadowych. 

Nic nie zapewnia lepszego zarządzania wodami opadowymi niż zrównoważone rozwiązanie oparte na funkcjach retencji i rozsączania. Dzięki systemom rozsączającym i retencyjnym Wavin – takim jak Q-Bic, Q-BB, AquaCell czy najnowszemu produktowi Q-Bic Plus – możliwe jest szybkie i łatwe tworzenie podziemnych zbiorników. Skrzynki Wavin przeznaczone są do stosowania w miejscach o dużym obciążeniu ruchem i wysokich poziomach wód gruntowych. Nowa skrzynka Wavin Q-Bic Plus oparta jest na koncepcji modułowej, w której panele boczne stosowane są w zbiorniku retencyjnym czy rozsączającym jedynie w niezbędnych do tego miejscach. Skrzynki są lekkie i można je łączyć ze sobą zatrzaskowo – bez konieczności używania rurek łączących i klipsów lub narzędzi, co znacznie przyspiesza montaż. Wykonane z czystego polipropylenu, wykazują się niezwykłą solidnością i mogą wytrzymać spore obciążenia. 

Wydaje się, że jest to oczywiste działanie, ale kanalizacja może się zatykać odpadami, gruzem, osadami, korzeniami drzew czy liśćmi. Co więcej, starsze rury kanalizacyjne mają tendencję do rdzewienia i korodowania – a to pogłębia jeszcze problem. Tworzywowe systemy rur kanalizacyjnych Wavin i studzienki kanalizacyjne Tegra nigdy nie korodują. Są także łatwe do czyszczenia i inspekcji. 

Na niektórych obszarach miejskich tereny zielone są uważane za luksus. Na ziemi i na dachach jest bardzo dużo powierzchni uszczelnionych, które nie wchłaniają wody deszczowej. Blokują jej przepływ i przekierowują do systemów odwadniających, które z kolei często się zatykają, przez co woda zalewa ulice i chodniki. Może to być początkiem powodzi. Koncepcja zrównoważonego odwodnienia jest zatem całkowicie uzasadniona. W ramach inicjatyw środowiskowych, które są prowadzone w Europie i na całym świecie, zaleca się zastępowanie nieprzepuszczalnych powierzchni – przepuszczalnymi, takimi jak łąki, parki i ogrody. Umożliwia to odprowadzanie wody deszczowej do gleby. Zielona infrastruktura pomaga także utrzymywać w mieście równowagę między terenami zabudowanymi a zielonymi. 

Pomimo stosowania nawet najlepszych praktyk w zakresie zarządzania wodą deszczową – powodzie mogą się nadal zdarzać i woda może zalewać domy oraz budynki. W ramach dodatkowego środka ostrożności warto zmodernizować dom w taki sposób, aby w efekcie zmniejszyć szkody spowodowane powodzią. Tego typu działania obejmują: podniesienie gniazdek elektrycznych na ścianach, zapewnienie hydroizolacji domu lub budynku, zainstalowanie wodoodpornych uszczelek w oknach i drzwiach, a także zastąpienie płyt MDF lub okładziny tynkowej bardziej wytrzymałymi materiałami. 

Odpowiednie przekazywanie wczesnych ostrzeżeń o nadchodzących burzach i powodziach nie tylko daje ludziom możliwość proaktywnego zapobiegania szkodom, lecz także ratuje życie. W Europie prowadzone są inicjatywy w zakresie systemu wczesnego ostrzegania o zagrożeniu powodziowym i monitorowania wałów przeciwpowodziowych, tak aby unowocześnić sposób oceny zagrożenia katastrofą oraz określić, kiedy (i jak często) należy wydawać takie ostrzeżenia. Najnowocześniejsze ogólnoświatowe systemy prognozowania i mechanizmy wczesnego ostrzegania są tak doskonalone, aby „stworzyć narzędzie operacyjne dla organów decyzyjnych, w tym także krajowych i regionalnych organów odpowiedzialnych za gospodarkę wodną, podmiotów odpowiedzialnych za zarządzanie zasobami wodnymi, zakładów hydroenergetycznych, organów ochrony cywilnej oraz służb ratowniczych pierwszego kontaktu, a także międzynarodowych organizacji pomocy humanitarnej” (Komisja Europejska – Wspólne Centrum Badawcze JRC). 

#10 Podejmij działania!

„Przewiduje się, że roczne straty na skutek powodzi mogą wzrosnąć pięciokrotnie do 2050 r. i nawet siedemnastokrotnie do 2080 r.”. Europejska Agencja Środowiska (EEA) opublikowała raport, który wskazuje na potrzebę adaptacji do zmian klimatu w Europie. Zaleca się przy tym, by działania prewencyjne wprowadzać w życie jak najszybciej. Nie możemy jedynie zdawać się na to, że rządy, władze miejskie, ekolodzy czy urbaniści zbudują infrastrukturę, która będzie zapobiegała powodziom w miastach. My – każdy z nas – musimy przyjąć na siebie odpowiedzialność za przystosowanie się do zmiany klimatu. Wavin zachęca wszystkich do tego, by uczestniczyli w ruchu mającym na celu zarządzanie wodami opadowymi w miastach. Zaprasza do dyskusji i zaangażowania w postępową inicjatywę ekologiczną, która zmieni nasze podejście do problemu powodzi opadowych, a na szerszą skalę – do skutków zmiany klimatu.