Studzienki Tegra i Basic – czym się kierować przy wyborze?

Studzienki kanalizacyjne Wavin podzielone są na dwa typoszeregi Tegra i Basic różniące się pod względem zaawansowania technicznego. Studzienki włazowe i inspekcyjne Wavin Tegra należą do najbardziej zaawansowanych technicznie studzienek z tworzyw termoplastycznych. Oferowane są dla różnych, w tym ekstremalnych warunków gruntowo-wodnych i obciążeń statycznych i dynamicznych.  Zaprojektowane są z założeniem, że w układzie zmontowanym maksymalnie dużo odnośnie wytrzymałości i trwałości zależy od produktu, a nie od warunków montażu czy wykonawstwa. 
Stwarzają bardzo szerokie możliwości kształtowania sieci kanalizacyjnych. Dodatkowo fabrycznie są przygotowane również na różne niespodziewane utrudnienia czy przeszkody w czasie montażu. 
Charakteryzują je: wysoki współczynnik bezpieczeństwa i przemyślane rozwiązania techniczne szczegółów. Posiadają one znaki jakościowe wielu europejskich instytucji certyfikujących, których wymagania często są podwyższone w stosunku do wymagań normy. Co więcej generują oszczędność czasu i kosztów prac montażowych i zapewniają bezproblemową eksploatację.  Znacząco przyczyniają się do ograniczenia typowych uszkodzeń w kanalizacji. 
Studzienki Tegra to produkty „przyjazne”, tj. takie, które usprawniają proces projektowania i montażu, na których można polegać niezależnie od sytuacji.  
Z kolei studzienki inspekcyjne Wavin Basic to studzienki z tworzyw termoplastycznych, które odpowiadają najczęściej występującym standardowym warunkom. Nie nadają się natomiast do sytuacji ekstremalnych. Oferowane są w odpowiedzi na potrzeby eksploatatorów szukających rozwiązań o umiarkowanym stopniu zaawansowania.
Dają one możliwości taniego i szybkiego wykonania najczęściej występujących węzłów kanalizacyjnych w standardowych warunkach gruntowo-wodnych. W przypadku ich zastosowania aby uzyskać wysoką jakość finalnego rozwiązania wykonawca musi wykonywać prace staranniej z zachowaniem reżimów. W tym wypadku wykonawca nie może liczyć, że produkty „wybaczą” ewentualne błędy, szczególnie, gdy montowane są w warunkach bliskich końca zakresu ich stosowania (tj. przy bardzo wysokim poziomie wody gruntowej ok. 3 m przy stosowaniu studzienek Basic). 
W typoszeregu studzienek Tegra występują studzienki włazowe Tegra 1000 oraz inspekcyjne 600 i 425. Natomiast typoszereg Basic obejmuje tylko studzienki inspekcyjne 600, 425 – odpowiedniki Tegry 600 i 425, a ponadto dodatkowo mniejsze studzienki inspekcyjne 400 i 315.

Rodzina studzienek Tegra spełnia warunki
3x5m H₂O

 

Przemyślany wybór studzienek dla systemu kanalizacyjnego

Istotą wprowadzenia dwóch typoszeregów jest stworzenie możliwości wyboru i optymalizacji wyposażenia systemu kanalizacyjnego w zależności od warunków lokalnych. Zawsze trafnym wyborem nie wymagającym szczegółowej analizy  jest wybór studzienek rodziny Tegra. Będą one pasować niezależnie od warunków gruntowo-wodnych i warunków montażu oraz lokalnych potrzeb. Przygotowane są one na maksymalne warunki obciążenia.  Nie zawsze jednak wybór maksymalnych parametrów wydaje się zasadny. Celem niniejszego opracowania jest umożliwienie korzystania z obu typoszeregów i w efekcie doprowadzenie do przemyślanych, zoptymalizowanych rozwiązań z zachowaniem funkcjonalności i wysokiej jakości systemu.  Niniejsze opracowanie porządkuje kryteria doboru studzienek w taki sposób, aby wykorzystać oba typoszeregi studzienek bez pogorszenia jakości i funkcjonalności finalnego systemu. Optymalizacja polega na wskazaniu miejsc, gdzie bez żadnej straty zrezygnować można z właściwości rodziny Tegra jednocześnie uwzględniając możliwości rodziny Basic. Wybierając mix studzienek Basic i Tegra zamiast samych studzienek Tegra wyposażamy system w elementy niezbędne, pozbywamy się tych, które uchodzić mogą jako „zbytek”.

Lokalizacja studzienek jako kryterium ich doboru

Przy wyborze pomiędzy rodziną Tegra i Basic pierwszym kryterium wyboru są warunki planowanej lokalizacji. Zgodnie z normą PN-EN 13598-2 obszar zastosowania obu typoszeregów określa się następująco: 
- Tegra: 
a) dopuszczalna głębokość zabudowy – 6 m, choć na zasadzie indywidualnej analizy możliwe są również wykraczające poza zakres normy większe głębokości (do 10m),
b) dopuszczalny poziom wody gruntowej do 5m licząc od dna kinety,
c) dopuszczalne obciążenie ruchem ciężkim - SLW 60 (klasa obciążenia włazów D400);
- Basic:
a) dopuszczalna głębokość zabudowy – 6 m, możliwe są również większe głębokości (do 10m) wykraczające poza zakres normy,
b) dopuszczalny poziom wody gruntowej do 3m licząc od dna kinety,
c) dopuszczalne obciążenie ruchem ciężkim - SLW 60 (klasa obciążenia włazów D400). 

 

Obciążenie ruchem miejsca zabudowy nie stanowi żadnego ograniczenia – wszystkie studzienki zarówno Basic jak i Tegra nadają się do obciążenia ruchem ciężkim. Optymalizacja w tym zakresie polega jedynie na doborze klasy zwieńczenia do przewidywanego obciążenia ruchem.
Jeśli chodzi o warunki gruntowo-wodne to swobodę wyboru studzienek Basic zamiast Tegra mamy zawsze w następujących przypadkach: 

• ograniczonej  głębokości studzienek (do 3 m),
• gruntach suchych (bez wody gruntowej).

Gdy tylko jedno z powyższych  kryteriów nie jest spełnione studzienki Basic można stosować nadal wszędzie tam, gdzie parcie wody gruntowej na kinetę nie przekracza 3m, a gdy przekracza tę wartość stosujemy studzienki Tegra.
 

Rodzaje węzłów kanalizacyjnych jako kryterium ich doboru

Kinety Basic i Tegra różnią możliwości w zakresie kształtowania węzłów kanalizacyjnych. Szeroka oferta dotyczy kinet dla rur o średnicach w zakresie od dn110 do dn315. Typoszereg studzienek Basic w tym zakresie średnic posiada tylko kinety przelotowe (0o) lub kinety zbiorcze pod kątem 45o.
Gdy kinety o takich możliwościach są niewystarczające dla potrzeb kształtowania sieci, w tym samym zakresie średnic studzienki Tegra otwierają szereg innych, dodatkowych możliwości:

• Tegra 1000 posiada kinety przelotowe 0o, kątowe 30, 60, 90o, zbiorcze pod kątem 90o i pod kątem 45o;
• Tegra 600 posiada kinety przelotowe 0o, kątowe 30, 60, 90o, zbiorcze pod kątem 90o i pod kątem 45o (dla średnic 160 i 200);
• Tegra 425 posiada kinety przelotowe 0o, kątowe 30, 60, 90o, zbiorcze pod kątem 90o.

Dodatkowo Tegra 1000 posiada kinety przelotowe dn400 i dn500, a Tegra 600 przelotowe dn400.

Kolorem pomarańczowym oznaczono możliwości unikatowe na rynku 

Dzięki zastosowaniu w króćcach kinet Tegra nastawnych kielichów przegubowych z czterech kinet przelotowych Tegra o kątach 0, 30, 60 i 90o można uzyskać kinety do zmiany kierunku na kanalizacji o każdy kąt zarówno w lewym jak i prawym kierunku. I tak: 

• kinety przelotowe 0o  pozwalają na zmianę kąta 165-195o, tj. 15o w lewo i 15o w prawo; 
• kinety przelotowe 30o  pozwalają na zmianę kąta 135-165o i 195 -225o,tj. 15-45o w lewo i 15-45o w prawo;
• kinety przelotowe 60o  pozwalają na zmianę kąta 105-135o i 225 -255o, tj. 45-75o w lewo i 45-75o w prawo;
• kinety przelotowe 90o  pozwalają na zmianę kąta 90-105o i 255 -270o ,tj. 75-90o w lewo i 75-90o w prawo.

Swobodę wyboru studzienek Basic mamy w przypadku:

•  węzłów przepływowych prostych,
•  przy łączeniu strug z jednej lub dwóch stron pod kątem 45o,
• przy zmianach kierunku pod kątem 45o.

W drugim i trzecim przypadku niewykorzystany dopływ lub dopływy są zamykane przy użyciu korków.
Gdy potrzeby projektu wykraczają poza powyżej wskazane przypadki możliwości znacznie rosną wraz z zastosowaniem kinet Tegra. Jak wskazano wyżej kinety przepływowe pozwalają na zmianę kierunku kanalizacji o dowolny kąt. Szczególnie dogodne są kinety Tegra zbiorcze pod kątem 90o. Zachowując świetne warunki hydrauliczne charakterystyczne przy łączeniu strug pod kątem 45o pozwalają na przejście bocznym rurociągiem dopływowym prostopadle do osi drogi i wypełnienie warunku Rozp. Min. Infr. i Bud. [1] „Przyłącze kanalizacji grawitacyjnej powinno odprowadzać ścieki do przewodu kanalizacyjnego trasą o możliwie najkrótszych i prostych odcinkach.” oraz, że „… budowla liniowa przecinająca poprzecznie drogę lub usytuowana wzdłuż drogi, w tym również przewody kanalizacyjne … :
- powinna spełniać wymagania określone w warunkach technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie,
- powinna być wykonana w taki sposób, aby nie ograniczała możliwości przebudowy albo remontu drogi.” 

Typy stosowanych rur kanalizacyjnych jako kryterium wyboru studzienek

Kinety Basic i Tegra różnią rodzaje gotowych króćców do łączenia rur kanalizacyjnych. Kinety Tegra  posiadają dwie wersje króćców:

• króćce dla rur gładkościennych ze ścianką litą, czy ze ścianką z rdzeniem spienionym z PVC-U, KG 2000 (z PP-MD) czy też Acaro SN 12 lub SN16 (z PP) oznaczane skrótem SW,
• króćce dla rur systemu X-Stream lub Twin Wall PE oznaczane skrótem XS.

Kinety Tegra posiadają kielichy w każdym z przygotowanych podłączeń – na dopływie i odpływie. Króćce kinet Tegra są króćcami kielichowymi, które można połączyć bezpośrednio z rurami wymienionych systemów. W zakresie do dn315SW i dn300XS króćce zamontowane są w adapterach przegubowych, co znacznie zwiększa ich możliwości jak to podano wyżej.
Kinety Basic posiadają już tylko jedną wersję króćców – są to króćce kielichowe do łączenia rur gładkościennych. Zatem jeśli łączymy się rurami systemu X-Stream lub Twin Wall PE to na połączeniu kinet Basic trzeba zastosować adaptery przejściowe. Warto jednak mieć na uwadze, że system kanalizacyjny zawsze warto wykonywać z jak najmniejszą ilością połączeń.
Przy systemach rur gładkościennych wybór jest nieograniczony – można stosować zarówno kinety Basic, jak i Tegra. 
Przy systemach rurowych X-Stream i Twin Wall PE warto zastosować kinety Tegra z gotowymi króćcami XS. 
Część kinet Basic ma wszystkie kielichy połączeniowe (Basic 400), na dopływach i odpływie, a część na odpływie na króciec bosy (Basic 600, 425 i 315).
Można uznać, że kinety Basic są „ubogie”. Odpowiadają one jednak bardzo dobrze warunkom montażu sieci. W sieciach kanalizacji grawitacyjnej z zastosowaniem przewodów rurowych o połączeniach kielichowych zaleca się układanie rur kielichem w stronę napływających ścieków [2, 4]. Właśnie do takiego sposobu układania dostosowane są kinety Basic, gdyż mają króćce kielichowe dopływowe skierowane w górę w kierunku napływu. 
Króćce kinet Tegra nawet na odpływie wyposażone są w kielichy. To z kolei może wydawać się rozwiązaniem „przedobrzonym”, ale rozwiązanie takie jest elastyczne i powoduje naprawdę szerokie możliwości:

• kinety przepływowe i zbiorcze z jednym dopływem można odwracać i uzyskać zmiany kąta 
  w stronę lewą lub prawą albo dopływ ze strony lewej lub prawej. W takim układzie dopływy stają się odpływami i odwrotnie, co oznacza, że zastosowanie kielicha na odpływie jest uzasadnione;
• zakresy regulacji na dopływie i odpływie dodają się. Możliwość regulacji na wlocie o ± 7,5o dodaje się do regulacji na odpływie o ± 7,5o co daje ± 15o w lewo i tyle samo w prawo, a zatem sumarycznie 30o. Ustawienie każdych dwóch króćców, a tym samym przewodów kanalizacyjnych dopływowego i odpływowego może być regulowane o właśnie taki kąt. To pozwala na to, że gotowe – 4 prefabrykowane kinety przelotowe 0o oraz kątowe 30, 60 i 90 o pozwalają na dowolną zmianę kąta. Dużo szersze są też możliwości kinet połączeniowych i zbiorczych. Bez kielichów na odpływie zakres regulacji nastawnych adapterów nie byłby pełny;

• dodatkowo kinety Tegra ograniczają odpady rur kanalizacyjnych. Przy kinetach Tegra na odpływie wykorzystać można zawsze odcinki rur pozbawione kielicha.

Ostatnia z możliwości dotyczy również kinet Basic 400, które jak opisano powyżej (odmiennie niż pozostałe kinety Basic 315,425, i 600) mają kielichy połączeniowe również na odpływie.

Konfiguracje kinet dla studzienek z rodziny Tegra i Basic, czerwone krócce oznaczają nastawne kielichy. Więcej szczegółów w katalogu Studzienki kanalizacyjne 

 

Średnice rur kanalizacyjnych jako kryterium wyboru studzienek

Obydwa typoszeregi Tegra i Basic posiadają bogactwo możliwości w zakresie króćców dn110-315. Jednak i tu istnieje pewne istotne dla użytkownika powiązanie, które rzutować powinno na wybór wielkości studzienek. Większe studzienki mają szerszy zakres możliwości przy większych średnicach króćców, a mniejsze przy mniejszych.
I tak zarówno Tegra 600 jak i Basic 600 „obsługują” pełen zakres swoich możliwości w zakresie od dn160 do dn315, ale już kinety Tegra 425 i Basic 425 mają najszerszy zakres możliwości tylko przy średnicach dn160 i dn200. Ograniczone możliwości mają w średnicach dn250 i dn315, natomiast inaczej niż Tegra i Basic 600 oferują też pewne możliwości dla dn110. 
Ciekawy, unikalny na rynku, a bardzo potrzebny w praktyce węzeł kanalizacyjny występuje w kinetach Basic 425 i Basic 315. To najczęściej występujące połączenie przyłącza domowego dn160 z siecią kanalizacyjną w ulicy dn200. W odróżnieniu od pozostałych kinet Basic jest to połączenie pod kątem 90o. To ukształtowane bardzo profesjonalnie pod względem hydraulicznym połączenie oddaje możliwości kinet Tegra (połączenie 90o i „przejście najkrótszą drogą pod drogą”). Przy czym jest ono maksymalnie uproszczone – bez nastawnych kielichów i bez konieczności stosowania redukcji 200/160 przy włączeniach bocznych. Jego przydatność jest szczególnie cenna, gdyż połączenie przyłącza domowego dn160 z siecią kanalizacyjną w ulicy dn200 z uwagi na często występujące małe przepływy i niskie wypełnienie oraz zmiany spadku jest szczególnie wrażliwe na różnego rodzaju zatory.

Unikalny węzeł kanalizacyjny występujący w kinetach Basic 315 zbiorcza pod kątem 90o

Włączenia do trzonu studzienki a wybór średnicy studzienki

• rury DN/ID 1000 i 600 mogą mieć podłączenia wkładkami do dn200 włącznie,
• rury mniejsze  DN/ID 425 i 315 oraz DN/OD 400 mogą mieć podłączenia wkładkami do dn160 włącznie. Obecnie nie stosuje się włączeń dn200 do tych trzonów. 

Podsumowanie 

Bibliografia: