Zapewnienie bezpiecznego i wydajnego zaopatrzenia w wodę – wywiad z Pablem Bereciartua, argentyńskim sekretarzem stanu ds. zasobów wodnych

Woda ma zasadnicze znaczenie dla ludzkiego życia. Według ONZ dostęp do bezpiecznej i łatwo dostępnej wody pitnej jest podstawowym prawem człowieka. W Wavin wiemy od tym od dawna. Skupiamy się na zapobieganiu zanieczyszczeniom i utracie wody wskutek przecieków w starzejącej się infrastrukturze oraz na podnoszeniu jakości i wydajności sieci dystrybucji wody. Nasza misja polega na zapewnianiu rozwiązań, tworzeniu sojuszy i wymianie pomysłów z osobami o podobnych zapatrywaniach w celu zagwarantowania bezpiecznych i wydajnych dostaw wody. Jedną z takich osób jest Pablo Bereciartua – były sekretarz ds. infrastruktury i polityki wodnej w Argentynie, który stworzył argentyński Narodowy Plan Wodny, łączący politykę w zakresie zaopatrzenia w wodę i kanalizację, zmiany klimatyczne, rozszerzanie granic terenów rolniczych i kluczową infrastrukturę. Wszystkie cztery kluczowe aspekty odnoszą się do wody jako zasadniczej kwestii zrównoważonego rozwoju gospodarczego. Uczymy się na przykładzie.

Pablo Bereciartua – woda stanowi klucz do zrównoważonego rozwoju gospodarczego

Były sekretarz ds. infrastruktury i polityki wodnej (od grudnia 2015 r. do grudnia 2019 r.) przez ponad dziesięć lat przewodził setkom projektów w zakresie wody i infrastruktury w Argentynie. W sektorze publicznym inżynier Pablo Bereciartua pełnił również funkcję dyrektora ds. infrastruktury w Buenos Aires, gdzie stawiał czoła zarówno ogromnym wyzwaniom, jak i możliwościom zastosowania nowych technologii w infrastrukturze miejskiej i regionalnej. Ponadto Pablo jest założycielem i dyrektorem generalnym firmy BerecoLabs, start-upu, który koncentruje się na innowacjach, technologii i zarządzaniu. Bereco wykorzystuje nowe technologie i podejścia, takie jak Big Data, Internet rzeczy (IoT) i sztuczna inteligencja, aby lepiej zrozumieć świat wokół nas, a zwłaszcza miasta i systemy infrastruktury.

Zrównoważona gospodarka wodna – wezwanie Argentyny do działania

W Argentynie mieszka 44 miliony ludzi, z których 8,2 miliona nie ma dostępu do wody pitnej, a kolejne 20 milionów nie posiada urządzeń sanitarnych. Kraj ten musi zainwestować przynajmniej 21 miliardów dolarów, aby zamknąć lukę między gospodarstwami z dostępem do tych usług, a tymi, które takiego dostępu nie mają. Są też inne wyzwania – niedawne ekstremalne zjawiska pogodowe, które jeszcze bardziej uwidoczniły problem niewłaściwego gospodarowania zasobami wodnymi oraz niepokryte koszty operacyjne dostawców mediów, którzy z tego powodu walczą o możliwość świadczenia usług wysokiej jakości. Aby złagodzić te wyzwania, Pablo Bereciartua i jego administracja stworzyli pierwszy w historii Krajowy Plan Wodny. Plan obejmuje cztery obszary rozwoju: (1) woda (dostęp do wody) i kanalizacja, (2) dostosowanie do zmian klimatycznych, (3) ekspansja granic obszarów rolniczych (rozwój obszarów o niewystarczającej ilości wód opadowych) oraz (4) infrastruktura na dużą skalę (zapory wodne). W planie tym opracowano również nowe ramy regulacyjne, które pomogą podmiotom związanym z sektorem wodnym poprawić swoją sytuację finansową oraz będą promowały innowacje i udział sektora prywatnego, co pomoże stawić czoła wyzwaniom. Poprzez zachęcanie do bardziej efektywnego wykorzystania wody, model gospodarki o obiegu zamkniętym może przyczynić się do realizacji tego planu.

Oś innowacji – Buenos Aires

Buenos Aires jest stolicą i największym miastem Argentyny (jego obszar wynosi 100 × 50 km). Zamieszkuje je około 14 milionów mieszkańców, z których 4 miliony nie ma dostępu wodociągu, a 6,5 miliona do jakiegokolwiek przyłącza kanalizacyjnego. W ciągu ostatnich 50 lat liczba ludności zwiększyła się dziesięciokrotnie. Pomimo tego nie było inwestycji w kanalizację, a wiele osób stosuje rozwiązania septyczne, które są źródłem zanieczyszczenia wód gruntowych. Każda istniejąca infrastruktura wymaga całkowitego remontu. Ponadto nigdy wcześniej nie planowano budowy kanalizacji w największym (ale również najbiedniejszym) obszarze metropolitalnym (w slumsach).

Państwowe argentyńskie przedsiębiorstwo zajmujące się dostarczaniem i uzdatnianiem wody, AySA (Agua y Saneamientos Argentinos), jest największym konsumentem energii w Buenos Aires. Posiada 25 tysięcy rur, z których 50% przecieka. Zdaniem Pablo wykorzystanie wodomierzy i technologii cyfrowych „może przyczynić się do znacznej poprawy efektywności przedsiębiorstwa, ale również przynieść szersze korzyści dla sektora energetycznego kraju”. W związku z tym przebudowa infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej AySA również rozwiązałaby problem energetyczny.

Propozycja projektu Pablo (z grudnia 2015 r.) obejmowała wdrożenie zakrojonego na szeroką skalę projektu, który obejmowałby wszystkich (niezamożnych) mieszkańców obszaru miejskiego Buenos Aires w obrębie sieci AySA. Do sieci dołączyłoby zatem 4 miliony osób (co oznacza 1,5 miliona nowych połączeń). Projekt przewiduje działanie etapami: 1 obręb co 45 dni. Termin „wielkoskalowy” oznacza tutaj drążenie 60-metrowych otworów na potrzeby instalacji sieci oraz tunelu o długości 12,5 km i średnicy 5 metrów! Buenos Aires stało się obszarem testowania innowacji. Jak i skąd jednak wziąć środki na sfinansowanie tego ambitnego projektu? Jest wiele sposobów i wiele źródeł: podwyższenie taryf, zwiększenie liczby podłączonych klientów, usunięcie AySA z bilansu finansowego Argentyny (historyczna decyzja), emisja obligacji na londyńskiej giełdzie papierów wartościowych (wnioskowano o 500 mln, a przyznane zostało 2,1 mld!).

Według Pabla „priorytetem rządu muszą być jego obywatele”. Ponadto w kraju takim jak Argentyna ważne jest łączność oraz otwartość i przejrzystość dla świata – aby wymieniać się pomysłami, modelami biznesowymi i innowacyjnymi rozwiązaniami technologicznymi oraz ustanawiać nowe partnerstwa prywatne. Pablo uważa na przykład, że konferencja AIWW (Amsterdam International Water Week) „stanowi dla Argentyny ważną okazję do wniesienia swojego wkładu w sektor wody”. „Postrzegamy Holandię i Amsterdam jako liderów we wszystkich dziedzinach związanych z infrastrukturą, zrównoważonym rozwojem, zmianami klimatu i wodą” – zauważa. „Bardzo cenimy sobie możliwość uczestniczenia w wydarzeniu, a także wykorzystania wydarzenia do dzielenia się naszymi pomysłami, słuchania innych oraz badania możliwości nawiązania partnerstw na całym świecie”.

Krajowy Plan Wodny – jak wygląda przyszłość?

Dla Pabla odpowiedź jest jasna: likwidacja luk w infrastrukturze ma priorytetowe znaczenie. Różnica jest najbardziej widoczna na poziomie społeczeństwa o niskich dochodach – w slumsach, które gwałtownie się rozrastają. Konieczne jest rzeczywiste zwiększenie tempa dostarczania i wdrażania rozwiązań, a także zapewnienie ludziom dostępu do usług. Co najważniejsze, Pablo zwraca uwagę: „Musimy usprawnić nasze miasta. Nasze miasta stanowią obecnie odpowiedź na globalizację. To miejsca, w których wdrażane są innowacje. Możemy wykorzystać nawet takie podstawowe dobra jak woda i kanalizacja jako siłę napędową innowacji – Big Data, algorytmy, światłowody szklane – i traktować system sanitarny jako uzupełnienie polityki zdrowotnej społeczeństwa oraz wykorzystywać technologie IoT do monitorowania zdrowia publicznego”.

Co naprawdę ma znaczenie

Po raz pierwszy od 75 lat rząd Argentyny rozpoczął tak olbrzymi projekt wodno-sanitarny, który obejmie co najmniej 4 miliony ludzi – jeden z najważniejszych tego typu projektów na świecie. Prace rozpoczęły się w czerwcu 2016 roku, a do grudnia 2019 roku zrealizowano 70% zadań – wszystko według planu. Jak mówi przysłowie: Dla chcącego nic trudnego. Życie 4 milionów ludzi odmieniło się na zawsze, ponieważ teraz – nareszcie – mają dostęp do kranu z wodą!