Marcel Roelfsema, technisch adviseur Grond-, Weg- en Waterbouw bij Wavin, beantwoordt veelgestelde vragen. Deze keer beantwoordt hij de vraag: Welke invloed heeft de omliggende grond op de vervorming van een kunststof buis?
De vraag luidde als volgt: ‘Kan een PE100 SDR11 PN16 (16 bar) leiding afgeperst worden op 24 bar? Het antwoord op deze vraag is JA. Alle kunststof drukleidingen die als water- of rioolpersleiding dienen, kunnen worden afgeperst op een druk gelijk aan 1,5 x de nominale druk (PN). Dat betekent dat een PE100 SDR11 PN16-leiding (16 bar) dus ook afgeperst kan worden op 24 bar. De NEN-EN 805 ‘Eisen aan distributieleidingen buitenshuis’ beschrijft hoe u deze afpersprocedure moet uitvoeren, wat de eisen zijn en waar het systeem aan moet voldoen.
Bij een goede aanleg (in overeenstemming met NEN-EN1610:2015 Aanleg en beproeving leidingsystemen) treedt minimale vervorming op.Marcel Roelfsema , technisch adviseur Grond-, Weg- en Waterbouw
Waarom staat er dan 16 bar op de PE100 SDR11 PN16-leiding als deze wel afgeperst kan worden op 24 bar? Dat komt omdat de nominale werkdruk van 16 bar gebaseerd is op de langeduur (trek)sterkte van 50 jaar. Deze langeduur sterkte, oftewel de MRS-waarde (Minimum Required Strength), is voor PE100 10N/mm². Dat is de spanning die 50 jaar lang continu in het materiaal aanwezig kan zijn, zonder dat de buis stuk gaat. Daar komt nog een veiligheidsfactor van 1,25 bij, zoals gehanteerd in de NEN-EN 12201 ‘Kunststof-leidingsystemen voor drinkwatervoorziening en voor drainage en drukriolering - Polyetheen (PE)’. Dit betekent dat de ontwerpspanning van PE100, inclusief deze veiligheidsfactor op 8 N/mm² uitkomt. De nominale druk van 16 bar is dus bepaald op basis van deze 8 N/mm² in combinatie met de SDR-klasse. De SDR (Standard Dimension Ratio) betreft de verhouding tussen de diameter van de buis en de wanddikte. Die bedraagt in dit geval 11.
Echter, wanneer een leiding van thermoplastische kunststoffen wordt afgeperst, hebben we te maken met een kortstondige belasting en dus ook een kortstondige sterkte. Deze kortstondige sterkte ligt aanzienlijk hoger dan de langeduur sterkte. Als we de (wand)spanning berekenen volgens de formule van Barlow (ketelformule) van een PE100 SDR11 buis bij 24 bar, dan zit deze op 12 N/mm². Deze spanning komt overeen met de spanning die meer dan 1.000 uur op de buiswand mag heersen. Kijkend naar de afpersprocedure die de NEN-EN 805 beschrijft, zal deze druk hoogstens een paar uur op de leiding staan. Dit is dus geen enkel probleem voor deze leiding.
Heeft u ook een vraag? Mail naar info.nl@wavin.com.
Andere vraag 't Wavins
Gaan PVC leidingen meer dan 60 jaar mee?
Op welk afschot moet riolering gelegd worden?
