W obliczu kryzysu klimatycznego potrzebujemy działań transformacyjnych i skutecznych, które zabezpieczą naszą przyszłość. Jednym z obiecujących rozwiązań jest gospodarka o obiegu zamkniętym oraz wprowadzenie jej założeń w budownictwie i infrastrukturze. Dzięki efektywnemu gospodarowaniu zasobami i zrównoważonym praktykom zyskujemy nowe narzędzia radzenia sobie ze zmianami klimatu.
Jaki jest związek między ideą obiegu zamkniętego a kryzysem klimatycznym? Dlaczego nowy typ gospodarki może nam pomóc sprostać wyzwaniom, przed którymi stoimy? Odpowiedzi na te pytania są złożone i poruszają m.in. takie zagadnienia, jak:
- budowa miast odpornych na zmiany klimatu;
- wykorzystywanie analiz cyklu życia produktu do oceny jego charakterystyki środowiskowej;
- dostosowanie produkcji do celów zrównoważonego rozwoju w przetwórstwie tworzyw termoplastycznych (PVC-U, PP i PE) na przykładzie rozwiązań firmy Wavin: redukcja śladu węglowego, zerowa ilość odpadów, recykling i zwiększone wykorzystanie materiałów z recyklingu;
- producenci a zrównoważona praktyka budowlana – wkład firm w transformację branży budowlanej w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym.
Ronald Bal, manager ds. globalnej gospodarki o obiegu zamkniętym w Wavin, podkreśla, jak ważny jest ekorozwój w walce ze zmianami klimatycznymi: – Zmiany klimatu niosą ze sobą problemy i wyzwania, które dotkną nas wszystkich. Dlatego tak ważne jest kreowanie zapotrzebowania na ekorozwój. Wavin wdraża rozwiązania, które przybliżają nas do realizacji zasad zrównoważonego rozwoju we wszystkim, co robimy: od produkcji, transportu, poprzez wprowadzanie innowacji i wdrażanie takich rozwiązań, jak farmy fotowoltaiczne, aż po kwestie operacyjne i zarządzanie firmą.
Miasta odporne na zmiany klimatu
Kryzys klimatyczny wymaga pilnego działania nie tylko ze strony decydentów, ale także dostawców usług i producentów z poszczególnych branż. Dlatego coraz więcej firm na całym świecie stawia sobie ambitne cele. Jednym z nich jest współtworzenie zdrowego i zrównoważonego środowiska do życia – szczególnie w szybko rozwijających się ośrodkach miejskich, a dokładniej: tworzenie „odpornych miast”, które sprostają skutkom zmieniającego się klimatu. Przykładem jest firma Wavin, która nie tylko produkuje rozwiązania dla miast przyszłości – odpornych na zmiany klimatyczne, ale także aktywnie angażuje się w realizację założeń idei gospodarki o obiegu zamkniętym i zrównoważonego rozwoju. Celem jest ograniczenie zużycia wody, na przykład dzięki lepszemu wykorzystaniu deszczówki. W miastach przyszłości woda opadowa powinna być gromadzona i ponownie wykorzystywana – dziś najczęściej albo zbyt szybko ucieka poprzez kanalizację deszczową, albo – po przejściu nawalnych deszczy – prowadzi do lokalnych podtopień. Tylko zazielenianie miast i odpowiednia infrastruktura deszczowo-retencyjna mogą temu zapobiec. Dlatego Wavin opracował rozwiązania umożliwiające tworzenie miast, które jak gąbka gromadzą wodę. Zretencjonowana deszczówka – w suchych okresach – może być użyta do podlewania zieleni. Mowa między innymi o takich rozwiązaniach, jak system Wavin AquaCell Up służący do tworzenia niebiesko-zielonych dachów (Polder Roof) oraz podziemnych systemów retencyjno-rozsączających.
Analiza cyklu życia produktu – podstawa gospodarki o obiegu zamkniętym
Podstawową zasadą gospodarki o obiegu zamkniętym jest utrzymywanie surowców w kontrolowanym obiegu – nie marnując ich, ale ponownie wykorzystując lub poddając wycofane z rynku produkty recyklingowi. Tak krążące materiały ponownie stają się surowcem, z którego mogą być wytwarzane nowe produkty. Produkty funkcjonujące w obiegu zamkniętym (do których produkcji wykorzystuje się mniej „nowych” surowców lub nie wykorzystuje ich wcale) mogą znacząco zmniejszyć ślad węglowy, często nawet do 80% (w zależności od zastosowanych materiałów i procesów recyklingu), a ich dokładne korzyści można określić za pomocą analizy cyklu życia produktu, która ocenia wpływ konkretnego wyrobu na środowisko – od momentu pozyskania surowca, aż po wycofanie produktu z eksploatacji. Możemy zatem unikać odpadów, zmniejszyć zużycie nowych surowców (dzięki kontrolowanemu obiegowi materiałów) i zminimalizować ślad węglowy. Analizy cyklu życia produktów dostarczają bowiem naukowych dowodów – stają się zatem coraz powszechniejszą praktyką, ponieważ są łatwym sposobem na ustalenie, jaki jest wpływ produktu na środowisko w całym cyklu jego życia. Obejmują one takie etapy, jak: pozyskiwanie surowców, produkcja, instalacja i wycofanie z eksploatacji, czyli całościowy przegląd funkcjonowania produktu na rynku.
Wyniki analiz cyklu życia produktów potwierdzają, jak ważne są materiały funkcjonujące w obiegu zamkniętym. Ważne przede wszystkim w kontekście osiągania celów zrównoważonego rozwoju wyznaczonych przez ONZ, a także w rozwiązywaniu globalnych wyzwań, takich jak: dostęp do wody i urządzeń sanitarnych, rozwój infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, odporność na zmiany klimatu czy zrównoważona konsumpcja i produkcja.
Zrównoważony rozwój – wytyczne ONZ i UE
Cele zrównoważonego rozwoju, ustalone przez ONZ, to uniwersalne wytyczne dla firm i osób fizycznych, które wskazują kierunek na przyszłość. Coraz więcej firm, m.in. Wavin, działa zgodnie z nimi, a także w ramach celów wyznaczonych przez Unię Europejską – zadaniem jest stworzenie do 2050 r. gospodarki neutralnej (pod względem emisji dwutlenku węgla), zrównoważonej środowiskowo i wolnej od toksyn. Wszystkie 193 państwa członkowskie ONZ, w tym Polska, program ten przyjęły. Wytyczone cele obejmują m.in.:
- zapewnienie wszystkim dostępu do wody i urządzeń sanitarnych poprzez zrównoważone zarządzanie zasobami wodnymi;
- budowanie stabilnej infrastruktury, promowanie zrównoważonej industrializacji i wspieranie innowacji;
- uczynienie miast i osiedli ludzkich bezpiecznymi, stabilnymi, zrównoważonymi i sprzyjającymi włączeniu społecznemu;
- zapewnienie zrównoważonych wzorców konsumpcji i produkcji;
- podjęcie pilnych działań w celu przeciwdziałania zmianom klimatu i ich skutkom.
Natomiast „Zielony Ład” i plan działania na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym to programy UE, które mają zostać wdrożone w poszczególnych krajach członkowskich w celu: zmniejszenia ilości odpadów, poprawy możliwości recyklingu i wskaźników recyklingu, a także zrównoważonego projektowania jako nowego standardu.
Jak do tego podchodzą firmy? Coraz bardziej świadomie.
Zrównoważony rozwój – cele firmy Wavin
Aby wypełnić zobowiązania z zakresu zrównoważonego rozwoju, firma Wavin wyznaczyła sobie cele (zgodne z wytycznymi ONZ i UE), które obejmują:
- do 2030 r. zmniejszenie śladu węglowego (w porównaniu z 2019 r.) o 47%;
- osiągnięcie zerowej emisji dwutlenku węgla do 2050 r.;
- zero odpadów kierowanych na wysypiska do 2025 r.;
- 90% produktów nadających się do recyklingu do 2025 r.;
- 20% materiałów funkcjonujących w obiegu zamkniętym (w Europie) do 2025 r.
Wavin i produkty z zastosowaniem surowców (PVC-U i PP) z odzysku
Wykorzystując materiał o obniżonym śladzie węglowym (surowiec pochodzący z recyklingu), producenci zmniejszają potrzebę wykorzystywania nowych surowców, dzięki czemu oszczędzają zasoby naturalne i redukują emisję dwutlenku węgla. Firma Wavin, wyznaczając jasne cele i postępując zgodnie ze strategicznym planem działania, dąży do stworzenia zrównoważonej przyszłości dla wszystkich interesariuszy. Jest to możliwe do osiągnięcia dzięki wieloletniemu doświadczeniu, a także dzięki zastosowaniu materiałów o obniżonym śladzie węglowym w procesie produkcyjnym. Wavin był bowiem świadkiem dojrzewania rynku recyklingu – przemysł surowców wtórnych po wielu latach stał się bardziej profesjonalny. Zaawansowane technologicznie maszyny, takie jak: urządzenia do rozdrabniania, mycia i separacji, sprawiły, że jakość otrzymywanego materiału (recyklatu) stała się lepsza. Obecnie zależy ona także od takich czynników, jak: skuteczne sortowanie odpadów na monostrumienie lub łączenie tworzyw sztucznych różnych gatunków w strumienie mieszane, a także efektywność i zaawansowanie całego procesu recyklingu.
Dostawcy recyklatu muszą spełniać liczne wymagania, aby zapewnić kontrahentom powtarzalną i wysoką jakość materiałów do produkcji. Wavin wykorzystał rozwój rynku recyklingu, dzięki czemu w swojej ofercie ma także wyroby wytwarzane z wykorzystaniem materiałów o obniżonym śladzie węglowym – zgodne z zasadami obiegu zamkniętego. Firma stosuje rygorystyczne procedury i przeprowadza wewnętrzne kontrole, których celem jest zachowanie najwyższej jakości w grupie produktów mających w swoim składzie recyklat. Ich jakość jest taka sama jak jakość produktów powstałych z surowców pierwotnych. Wavin oferuje produkty wykonane w 100% z materiału o uzgodnionej specyfikacji technicznej, pozyskanego od wyspecjalizowanych firm, które dostarczają materiał odpowiednio oczyszczony i przetworzony. Dzięki temu czas życia produktów wytworzonych w obiegu zamkniętym nie różni się od wyrobów standardowych – ich przewidywalny, minimalny czas użytkowania często przekracza 100 lat. Przykładem są rury kanalizacyjne Wavin z PVC-U, które zawierają co najmniej 40% materiału pochodzącego z recyklingu, są jakościowo zgodne z normami produktowymi (takimi jak PN-EN 13476-2 dla rur) i z wynikiem pozytywnym przechodzą normatywne badania wskazane w normie produktowej, w tym: sztywności i elastyczności obwodowej, odporności na uderzenia, jak również wykazują odpowiednie właściwości niezbędne w systemach kanalizacyjnych, jak: chropowatość, odporność na ścieranie, odporność chemiczna i temperaturowa. W ofercie Wavin są także rury z PVC-U, których produkcja – w porównaniu ze standardowymi rurami – wiąże się z mniejszą emisją CO2 (o 384 kg na każde 100 metrów rury o średnicy 200 mm), ponieważ 50% potrzebnego do ich wytworzenia PVC pochodzi z recyklingu. Również produkty z PP o obniżonym śladzie węglowym, takie jak studzienki wpustowe Tegra RG oraz skrzynki retencyjno-rozsączające Wavin AquaCell oraz Wavin AquaCell Up, przechodzą rygorystyczne testy pod kątem trwałości. Ich potwierdzona trwałość użytkowa oceniana jest na minimum 50 lat.
To przykłady na to, że branża budowlana, wykorzystując materiały z recyklingu (szczególnie w zakresie systemów wodno-kanalizacyjnych), może przyczynić się do rozwoju gospodarki o obiegu zamkniętym. W ten sposób stawia czoła wyzwaniom związanym ze zmianami klimatu, spełnia wymagania interesariuszy i wspiera zrównoważony rozwój.
Przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym i stosowanie materiałów z recyklingu jest zatem niezbędne dla zrównoważonej przyszłości. Dlatego firmy, takie jak Wavin, włączają materiały o obniżonym śladzie węglowym do swojej produkcji i biorą udział w transformacji branży budowlanej, m.in. w zakresie systemów wodno-kanalizacyjnych – tak, aby działała ona zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju.
Równie ważne są analizy cyklu życia produktów, które dostarczają dowodów na to, że stosowanie materiałów z recyklingu przynosi znaczące korzyści środowiskowe (w porównaniu z produktami tradycyjnymi). Wavin, mając na uwadze cele zrównoważonego rozwoju ONZ i UE, pracuje nad wdrażaniem zasad gospodarki o obiegu zamkniętym, a zatem nad: zmniejszaniem ilości odpadów, oszczędzaniem zasobów naturalnych i minimalizowaniem śladu węglowego.
Zakład w Polsce, dzięki ponad 30-letniemu doświadczeniu w produkcji wyrobów z tworzyw termoplastycznych i wysokim standardom jakościowym, w sposób odpowiedzialny wprowadza do procesu produkcyjnego materiały o obniżonym śladzie węglowym, a także oferuje wyroby i rozwiązania, które pozwalają klientom realizować bardziej zrównoważone projekty i tworzyć miasta odporne na zmiany klimatu.
